Nederland ten zuiden van Frankrijk

Het heuvelland van Zuid-Limburg blijft ons aantrekken. De groen beboste heuvels met hier en daar leuke dorpjes en indrukwekkende kastelen. Prachtige uitzichten die steeds weer anders zijn na iedere beklimming en na iedere bocht. Boomgaarden en wijngaarden, veeteelt en akkerbouw en veel leven in de natuur. Hazen en herten en door dassen gebouwde burchten in de vele holle wegen. Kwinkelerende vogels van allerlei pluimage.

Het is er goed toeven in alle jaargetijden.

De lente met het uitlopende groen en de vele bloemen op de weide, de zomer met het genieten van de zon op de vele terrasjes, de herfst met zijn prachtige, steeds boeiende kleurschakeringen, en de winter met de besneeuwde hellingen.

Het Zuid-Limburgse heuvelland is ook een grensland. Het landschap strekt zich uit over de drie buurlanden Nederland, Duitsland en België. Laatst waren wij neergestreken min of meer op de grens tussen Nederland en België in Epen (NL) of Sippenaeken (BE), afhankelijk aan welke kant van het huis je stond.

Tijdens wandelingen of fietstochten zie je aan het landschap nauwelijks in welk van de landen je op dat ogenblik verkeert. Wandelend kom je vaak langs een oude grenspaal, hetgeen betekent dat je van het ene land geruisloos in het andere terechtkomt. Het is geen wonder dat in andere tijden de “smockelaer” hier een goed lopende nering had.

Als je echter de verschillende dorpjes aan weerszijden van de NL-BE grens vergelijkt, zie je wel degelijk verschil. Je ziet, of je voelt, in welk van de twee landen je bent. Zonder hier overigens een waardeoordeel aan te verbinden. In die positie verkeer ik gelukkig niet.

Wat Zuid-Limburg voor mij ook bijzonder maakt, is dat het één van Neerlands streken is met behoorlijk wat wijnbouw. Apostelhoeve is er natuurlijk vanouds bekend en ook Sint Martinus is geen onbekende. Maar er zijn er vele meer, zoals Fromberg, Thorn, Le Coq Frisé en De Planck. Ook over de grens in België is op wijngebied veel moois te genieten (Genoels-Elderen, Aldeneyck).

Wijndomein De Planck was deze keer doel van ons bezoek. Het is gelegen in het zuidelijkste puntje van Nederland vlak bij het Belgische dorpje De Planck.

Het ligt zo zuidelijk (in Nederland) dat het zelfs zuidelijker ligt dan het noordelijkste puntje van Frankrijk. Dus niets staat succesvolle wijnbouw in de weg.

Rondleiding (en proeverijen) worden er verzorgd na reservering en voor grotere groepen, maar ook toen wij onaangekondigd in de winter aanbelden, werden we vriendelijk binnen gelaten en werd ons de wijnkelder en de kraakheldere productieafdeling getoond.

Het domein wordt bestierd sinds 2008 door Bernadette Crijns en haar man (de wijnmaker) en beslaat 3 hectaren met johanniter, regent en pinot noir. Wit, zowel stil als mousserend, wordt gemaakt van johanniter en rood wordt gemaakt van regent. Op het ogenblik wordt de pinot noir alleen gebruikt voor rosé (ook stil en mousserend), maar ook rood van deze druif is in aantocht.

Wij werden enthousiast van de “Rouge” van De Planck, een volle, diep gekleurde wijn met kruidigheid en veel rood en zwart fruit. Gemaakt, zoals gezegd van regent, maar met een beetje cabernet cortis. Rijping op hout gedurende een jaar zorgt voor een mooie afronding. Licht gekoeld geen bezwaar.

Goede Nederlandse wijn, ook goede rode wijn uit Nederland, is geen uitzondering meer, getuige deze Rouge van De Planck.

Nederwijn uit bergdorp Vijlen

Nederland is prachtig. Maar het Zuid-Limburgse heuvelland is toch wel iets bijzonders. Beboste heuvels en hoogvlakten met weilanden en akkerland. Holle wegen en graspaden. Kleine dorpjes en grote gastvrijheid.

Boomgaarden en …. wijngaarden. In Limburg zijn vele bekende en minder bekende wijndomeinen: onder andere Apostelhoeve, Fromberg, De Wijngaardsberg, De Planck, Thorn en St. Martinus. Bij deze laatste en Stan Beurskens zijn wij op bezoek geweest en onder de indruk geraakt.

We waren een weekje in Mechelen, en hadden een huisje gehuurd op de weg tussen Mechelen en Eperheide. Ik hoef er niet bij te zeggen dat het uitzicht geweldig was, want dat is het hier overal. Bij een goede maaltijd in de Gerardushoeve in Epen (of Eperheide) werden Nederlandse wijnen geschonken van de Sint Martinus wijngaard. Er werd lovend over gedaan, en onze ervaring ermee tijdens het eten was navenant.

“Kunnen we hier niet op bezoek gaan voor een rondleiding?”, zei mijn vrouw.

Dat bleek zeer wel mogelijk. Rondleidingen (met proeverij) worden van april tot oktober driemaal per week gehouden, en hiervoor opgeven gaat makkelijk.

Aangezien het domein (bij Vijlen) op een uurtje wandelen van ons verblijf was gelegen, en na een goede proeverij een autorit niet zo’n goed idee is, was een plan snel gemaakt.

Bij Sint Martinus vielen we van de ene (positieve) verrassing in de andere, en hieronder zal ik proberen één en ander over te brengen.

De rondleiding zou om twee uur beginnen en al om half twee kwamen we aanlopen. “Hè, nou zijn we veel te vroeg”. “Wilt U misschien vast een glaasje wijn op het terras?”, vroeg de vriendelijke dame van het domein.

“Fijn, dat we iets te vroeg zijn”, werd het toen.

De rondleiding werd gegeven door Stan Beurskens, die al sinds zijn 17^e in de wijnbouw zit, sinds de overname van het domein van zijn vader. Stan is een enorm gepassioneerd vakman, wetenschappelijk geschoold wijnmaker en nog een begenadigd spreker bovendien. Hij hield ons tweeënhalf uur aan de lippen gekluisterd.

Het wijnbouwkenniscentrum met proeflokaal keek uit op een klein wijngaardje. Het bleek al gauw een soort “trompe l’oeil”. Dit was slechts de testwijngaard waar nieuwe rassen worden getest alvorens er verder iets mee gedaan wordt (door Martinus of door anderen). We liepen een stukje naar de eigenlijke wijngaard in Vijlen, die bijna 11 hectaren meet. In totaal bewerken en oogsten ze van ruim 16,5 hectaren.

Eén van de hoofdprioriteiten van Stan en zijn team is duurzaamheid. Zo weinig mogelijk spuiten en zuinig met energie.

Het gebouwtje waar we begonnen, bleek de bovenste verdieping van vele etages onder de grond. Zo kan hij de zwaartekracht goed gebruiken voor pompwerking en wordt het landschap niet te veel vervuild met een hoog gebouw.

Voor elke liter wijn wordt zo’n 75 liter water gebruikt. Bij Martinus wordt zo’n 60-70% van het water hergebruikt (Stan streeft naar 100%).

En dan de wijnen. Hier worden, zoals vaak in Nederland, nieuwe druivenrassen gebruikt. Dus niet de bekende syrah en cabernet sauvignon, maar kruisingen die het in Nederland beter doen en ook schimmelbestendiger zijn (minder spuiten!). Voorbeelden zijn johanniter en souvignier gris (voor wit) en cabernet cortis, cabernet cantor, monarch en pinotin (voor rood).

Wij waren onder de indruk van de witte “Josefien” van johanniter, die gekozen is tot beste aspergewijn van Nederland en België, en de “Zeven zonden”, een rode wijn van drie druivenrassen en van drie jaren. Voor de zevende zonde moet U Stan maar vragen.

Voldaan zijn we teruggelopen naar ons verblijf en de volgende dag (nu wel met de auto) zijn we een doosje van elk van deze twee wijnen op wezen halen. Ook thuis deden ze het heel goed naast de kookkunsten van mijn vrouw.